عضو هیات علمی موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی گفت: با خاموش کردن برخی ژنها و یا انتقال برخی ژنهای دیگر به گل سرخ یا "رز" میتوان به گل سرخی به رنگ آبی دست یافت.
دکتر مریم جعفرخانی کرمانی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: داشتن رنگ آبی نیازمند ژن مشخصی است که به علت خاص بودن PH گل رز، تولید آن بسیار مشکل است اما کارشناسان میگویند با خاموش کردن برخی خصوصیات ژنتیکی رز، میتوان به رز آبی دست یافت.
به گفته وی جدیدترین رنگی که از گل رز مایل به آبی وجود دارد رنگ ارغوانی است که سختترین رنگ تولید شده دراین نوع گل است.
وی در خصوص ایجاد رنگهای تازه در گلهای رز گفت از روش خاموش کردن برخی ژنها و یا بیان کردن برخی ژنهای دیگر، در تمام گلها استفاده میشود، اما تولید رز آبی کاری بسیار مشکل، اما ممکن است.
جعفرخانی کرمانی با اشاره به تحقیقاتی که در نقاط مختلف جهان برای برای تولید رز آبی جریان دارد، گفت: ژن خاصی را از گل اطلسی گرفتند و در حال انتقال به گل رز هستند اما هنوز نتیجهای اعلام نشده است.
به گفته وی کشورهای استرالیا و ژاپن در حال تلاش برای تولید رز آبی رنگ هستند.
مجری مسوول طرح رز موسسه تحقیقات کشاورزی ادامه داد: اکنون حدود ۱۳ گونه گل رز وحشی در کشور گزارش شده است که تمام آنها در کلکسیون ذخائر ژنتیکی رز این موسسه وجود دارد.
وی افزود: همچنین حدود ۱۵۰گونه گل رز پرورشی یا هیبرید نیز در کشور وجود دارد که تمام آنها نیز در این کلکسیون جمعآوری شدهاند.
به گفته وی بیش از ۲۰هزار رقم گل رز هیبرید در دنیا وجود دارد که از این تعداد حدود ۶۰رقم آن دراین کلکسیون نگهداری میشود.
جعفرخانی کرمانی گفت: این کلکسیون با هدف اصلاح ژنتیکی گلهای رز و تولید گونههای جدید و با ارزش تجاری راهاندازی شده است.
برنامههای اصلاحی در زمینه کاشت گل رز، تولید رزهای جدید با تغییراتی ژنتیکی یا تلفیق چندین ژن با هم، از جمله برنامههاییاست که به گفته این محقق، در موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی در دست اجراست.
وی با بیان اینکه کار اصلاح ژنتیکی بر روی گیاهان زینتی در کشور متولی خاصی ندارد و کاری هم صورت نگرفته است گفت: این مرکز با کار بر روی اصلاح گل رز، نخستین گام در راستای اصلاح ژنتیکی گلهای زینتی برداشته است.
یکی از روشهای بکار گرفته شده برای اصلاح گونه رز، افزایش تعداد کروموزمها در گل است که با هدف اصلاح تغییر رنگ، افزایش میزان عطر، بالا بردن مقاومت در برابر بیماریها به خصوص سفیدک، افزایش تعداد گلبرگها و افزایش قطر ساقه گل انجام میشود.
دانشمندان مرکز تحقیقات کشاورزی کانتربوری (وابسته به موسسه Crop & Food Research) در زلاندنو معتقدند با روشی مشابه آنچه برای تولید سیب زمینی مقاوم به بیماری به کار برده اند, قادر به نجات موز از خطر انقراض هستند.
"مقبول احمد" از موسسه مزبور, معتقد است امکان تولید موز مقاوم به بیماری "لکه سیاه موز" با کمک دستکاری ژنتیکی میسر است. متخصصان بر این باورند که این بیماری میتواند موز را ظرف 10 سال آینده منقرض کند.
شرکت Crop and Food اخیرا موفق به تولید سیب زمینی مقاوم به آفات شده است. این رقم سیب زمینی در ماه اکتبر (آبان-آذر) آینده به بازار ارائه میشود.
دکتر "احمد" اظهار میدارد روش تولید این رقم مشابه تولید سیب زمینی و سایر محصولات تغییر یافته ژنتیکی است. وی که اخیرا سفری به پاکستان داشته, میگوید لکه سیاه موز باعث رو به نابودی رفتن کشت این گیاه در مناطق کراچی و حیدر آباد (نزدیک مرز هند) شده است.
او می افزاید: "ارتفاع طبیعی درخت 2 متر است. این بیماری باعث میشود ارتفاع درخت در اثر خشکیدگی به یک متر کاهش پیدا کند, و در نهایت مرگ گیاه را به دنبال خواهد داشت.
اگر گیاه مقاوم به بیماری تولید نشود, بسیاری از کشورهای جهان سوم با چالشهای اقتصادی و اجتماعی روبرو میشوند. برای این منظور, زلاندنو 230میلیون دلار در کشورهای مختلف آسیا و اقیانوسیه سرمایه گذاری کرده و از تعدادی پروژه تحقیقاتی در آفریقا و آمریکای لاتین حمایت مالی میکند. در برخی از کشورهای مورد حمایت زلاندنو نظیر ساموا و تونگا, این محصول مهمترین منبع درآمد به شمار میرود.
به گفته دکتر "احمد", زلاندنو توانایی تولید موز تغییر یافته ژنتیکی را دارد. او همچنین توضیح میدهد که بهنژادی سنتی در مورد موز عملی نیست چرا که ارقام خوراکی موز همگی نابارور بوده و به طریق غیرجنسی ازدیاد میشوند.
این امر که تولید موز تغییر یافته ژنتیکی هرچه زودتر به مرحله اجرا درآید و یک همکاری بین المللی در این خصوص ایجاد شود از اهمیت بسزایی دارد.
دکتر "احمد" همچنین می افزاید که به دلیل عدم تولید بذر و گرده, خطر آمیختگی ژنتیکی محصولات دیگر با موز تغییر یافته ژنتیکی مطلقا وجود ندارد.
داروهای ساخته شده بر پایه اصلاحات ژنتیکی گیاهی تا چند سال آینده درمان هزاران بیماری و اختلال ژنتیکی را ارایه خواهند کرد و از این رو دانشمندان در نظر دارند تا در بخشی از این تلاش جهانی از قارچها به عنوان کارخانه های زیستی در تولید طیف وسیعی از داروها استفاده کنند.